Homiletiek is voor iedereen
Het kan je opeens gebeuren. Een voorganger komt naar je toe en vraagt of je binnenkort een preek wilt geven. Mij overkwam het afgelopen jaar in City Life Church. Ik voelde me vereerd, maar had tegelijkertijd veel vragen: Waarover ga ik preken? Hoe bereid ik me voor? Hoe breng ik de boodschap in het hart van de luisteraars? Gelukkig hoefde ik niet het wiel opnieuw uit te vinden. Er was namelijk al veel kennis beschikbaar. Ik kwam in aanraking met de wonderlijke wereld van homiletiek.
Wat is homiletiek?
Homiletiek is de wetenschap die zich bezighoudt met preken. Ze noemen het ook vaak preekkunde. Het woord homiletiek komt van 2 Griekse woorden:
- homileo: met elkaar spreken
- homilos: samenkomst van personen
De veelzijdigheid van het vakgebied
Net als bij elke andere wetenschap, bestaan er meerdere visies op thema’s binnen het vakgebied. De een kijkt vanuit een empirisch perspectief, terwijl de ander kiest voor een theologische invalshoek.
Ik zal een voorbeeld uit praktijk noemen. Ron van der Spoel definieert preken als de hoorder overtuigen van de relevantie van de Bijbelse boodschap. Volgens John R.W. Stott is preken de Bijbeltekst zo getrouw en fijngevoelig openen, zodat Gods stem wordt gehoord en Zijn mensen Hem gehoorzamen. Ron van der Spoel legt duidelijk de nadruk op de hoorder, terwijl John R.W. Stott kiest voor de nadruk op de Bijbeltekst. Ze bekijken preken dus allebei vanuit een andere invalshoek.
Het belang van preekkunde
Volgens Thomas Long bestaat een preek uit 3 aspecten: een prediker, een hoorder en het woord van God. Binnen de homiletiek staat dit betekent als de homiletische driehoek. Met die kennis is een een-op-eengesprek over de Bijbel samen met je collega in de kantine ook een preek. Je hoeft dus geen toga aan te hebben om een preek te geven.
Door preken zullen ongelovige harten worden geopend. Paulus zegt in Romeinen 10:14: “Er zijn dus mensen die Christus hun Heer noemen. Dat betekent dat ze in Hem geloven. En dat kan alleen doordat ze het nieuws over hem gehoord hebben. Dat betekent dus dat iemand het goede nieuws aan hen verteld heeft.”
Het is duidelijk. Mensen leren Jezus kennen als wij ervoor kiezen om over het goede nieuws te vertellen. Je hoeft daarvoor geen theologische achtergrond te hebben. Inzichten uit de homiletiek geven je kennis en meer zelfvertrouwen om te spreken met de juiste balans tussen de preker, hoorder en het woord van God.
Pioniers binnen de homiletiek
Er is al veel geschreven over homiletiek. In Nederland hebben Jos Douma en Ron van der Spoel een belangrijke bijdrage geleverd aan het vakgebied. Ze doceerden lange tijd homiletiek aan de Evangelische Theologische Faculteit (ETF) in Leuven. Daarnaast brachten ze in 2002 de beweging Passie voor Preken op gang. Deze beweging wil predikers inspireren en toerusten om vol overtuiging te preken over het evangelie van Jezus Christus.
Maar ook in het buitenland zijn er veel mensen die een belangrijke bijdrage hebben geleverd aan de homiletiek. Een van deze mensen was Charles Spurgeon (1834 – 1892). Ze noemen hem vaak ‘de prins van de prediking’. Hij startte in de 19e eeuw een opleiding voor predikanten in Engeland. Hij vond het belangrijk dat predikanten bekwaam waren. Hij bleek zelfs de vraag te stellen of iemand nog iets anders kon dan prediken. Als iemand dan antwoordde dat hij bijvoorbeeld nog talent had voor handel, dan zei hij: “Ga dat maar doen”.
De afloop van mijn preek
Toen ik begon met het schrijven van mijn preek, heb ik veel gehad aan de inzichten uit de homiletiek. Daarnaast gaf het mij ontzettend veel energie om te leren van predikers die voor mij belangrijk zijn geweest in mijn reis met God. Zo heb ik video’s gekeken van David de Vos, Carl Lentz en Tim Keller. Bij iedere video schreef ik op waarom ik zo geïnspireerd werd. Soms was dit vanwege de inhoud en de andere keer vanwege de interactie met het publiek.
Uiteindelijk heb ik alle inzichten samengevoegd en ben ik begonnen met het schrijven van mijn preek. Ook hier heb ik veel gehad aan de inzichten uit de homiletiek. Zo hebben Ron van der Spoel en Jos Douma een stramien ontwikkeld waarmee je jouw preek kunt schrijven. Uiteindelijk toverde ik een berg aan inzichten om tot een preek van 15 minuten. Ik kan achteraf eerlijk zijn. Preken is écht geweldig!
Training volgen over homiletiek?
Er zijn weinig cursussen beschikbaar over homiletiek. Een goede cursus wordt gegeven door het Evangelisch College:
Preken voor leken. Deze cursus heb ik zelf ook gevolgd en is erg goed bevallen. Ze hebben verschillende varianten. Sommige cursussen duren 6 doordeweekse avonden, maar je hebt er ook van 3 zaterdagen. De cursus wordt op verschillende plaatsen in Nederland gegeven. Hieronder kun je de promovideo bekijken.